بهشتی تاریخی در گلپایگان روستای وانشان گلپایگان دارای گذشته‌ای تاریخی می باشد که در منطقه‌ای خوش آب و هوا واقع شده می باشد. این شهر از جهات مختلفی دارای اهمیت می باشد که یکی از دلیل‌ها اصلی اهمیت آن وجود امامزاده سلیمان ابوالفتح می باشد. معرفی روستای وانشان گلپایگان، روستای وانشان یکی از روستاهای تاریخی واقع در قلب اصفهان می باشد. روستای وانشان در 12 کیلومتری جنوب شهرستان گلپایگان و 15 کیلومتری شهرستان خوانسار قرار دارد. که از توابع شهرستان گلپایگان در استان اصفهان محسوب می شود. در گذشته به «وردپاتکان» و «سرزمین های گل سرخ» نیز معروف بوده می باشد. در این شهر مقبره امامزاده سلیمان ابوالفتح از نوادگان موسی کاظم قرار دارد. جایگاه جغرافیایی روستا خیلی حائز اهمیت می باشد زیرا روستای وانشان در ارتفاعات قرار دارد که آب و هوای خیلی خوب و بکری را در روستا ایجاد کرده و آن را به بهترین مکان برای گردشگری تبدیل کرده می باشد. مردم روستای وانشان از راه دامداری و کشاورزی امرار معاش می کنند.علاوه بر این، در این شهر محصولات باغی منحصر به شخص و مرغوبی مشابه گردو، بادام، سیب، زردآلو، انگور و سبزیجات وجود دارد.از جمله محصولات ذکر شده گردوی وانشان در بین مردم رواج دارد و آوازه زیادی به دست آورده می باشد.سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی در روستای وانشان متولد شد. 
مقبره امامزاده سلیمان در روستای وانشان گلپایگان. قصه روستای وانشان. بر اساس کتیبه ای در بقعه یا بارگاه امامزاده ابوالفتح، قدمت روستای وانشان به قرن دهم هجری شمسی، یعنی زمانه حکومت سلسله کایان (پارینه سنگی میانی و نوسنگی) می رسد. علاوه بر این درختی کهنسال با قطر زیاد در نزدیکی امامزاده نزدیک به هزار سال قدمت دارد که در سال 1392 غاری قدیمی با چندین ظروف سرامیکی شکسته و استخوان های فرسوده انسان کشف شد. آثار کشف شده توسط میراث فرهنگی استان اصفهان مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد قدمت آنها به 3000 سال قبل می رسد که نشان می دهد در زمانه باستان در این روستا زندگی می کرده اند. آب و هوا در روستای وانشان گلپایگان صحنه امامزاده ابوالفتح روستای وانشان یکی از بناهای قدیمی روستای وانشان بارگاه امامزاده ابوالفتح می باشد.بر اساس کتیبه امامزاده ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر، او از نوادگان امام موسی کاظم (امام هفتم شیعیان) می باشد.بنا به روایت پدر امام در اواخر قرن چهارم هجری به اصفهان مهاجرت کردند و در بیرون امامزاده بارگاه به صورت گنبدی هرمی چهارگوش آجری و دوازده ترک ترسیم شده می باشد. مصالح به کار رفته در بنای امامزاده سنگ، گل و آجر بوده می باشد. به طور کلی بنای مقبره به دو اقبال اصلی و اقبال الحاقی تقسیم می شود. اقبال اصلی بنا در دوران صفویه ساخته شده که فضای زیر گنبد را حاوی می شود. در داخل امامزاده آسمان یا فضایی مستطیل شکل با سقف تیره و صاف قرار گرفته می باشد. در زیر این سقف چوبی، نقاشی ها و خوشنویسی ها به خط نستعلیق که تاثیر استاد یوسف خوانساری و استاد محمود نجار می باشد، طرح‌ریزی شده می باشد. در داخل امامزاده صندوقی وجود دارد که در آن آیاتی از قرآن کریم ذکر شده می باشد و در زیر آیات کلمه «سینه شاه حسین فریدون» «کوه» آمده می باشد. فضای داخل گنبد دارای صندوقچه چوبی منبت کاری شده خیلی ارزشمندی می باشد که ضریح در حال حاضر در آن قرار دارد و کاشفان نمی توانند زمانه ساخت آن را مشخص کنند. سال قبل طرح‌ریزی شده می باشد.ترمیم هایی که در سال های اخیر در داخل امامزاده انجام شده خیلی اندک بوده می باشد، اما یکی از این تغییرات مربوط به حرم امامزاده می باشد که ضریح طلایی جانشین ضریح قدیمی شده می باشد. امامزاده ابوالفتح روستای وانشان گلپایقند دروازه تاریخی امامزاده روستای وانشان دروازه ورودی امامزاده ابوالفتح شاهکاری بی نظیر از کنده کاری در زمانه صفویه شاه تههمسب می باشد که مورد طمع یهودیان قرار گرفته می باشد. جواهرسازان در سال 1309. بر روی در، منبت هایی با نقوش اسلیمی و خطایی را می بینید که توسط استاد قاسم حسین خوانساری طرح‌ریزی شده می باشد. زمانه اتمام کار در سال 990 هجری قمری بر روی این کتیبه حک شده می باشد. حکایتی جالب و شنیدنی از سخنان بزرگان در مورد روستا به روایتی که بزرگان این روستا نقل می کنند: در سال 1309 هجری قمری خصوصی به نام شامون میرزا سلیمان کلیمی از خادم امامزاده ابوالفتح و موبد جایگاه. (شیخ محمدصادق علامه)، برای فروش در به دنبال حکم شرعی بود. این روستا در پاسخ به این شخص می گوید: اگر دروازه دیگر قابل استفاده نباشد، مانعی برای فروش آن وجود ندارد، اما باید با پول فروش دروازه، آن را ترمیم و امامزاده را پس از فتوای شیخ علامه بازسازی کنید. گفت درب فروخته می شود. پس از مدتی، شامون هنگام عقب‌نشینی از روستا دستگیر می شود.او در اظهارات و بازجویی های ماموران حکومتی اعتراف می کند که این دروازه توسط خادم حرم ابوالفتح به او فروخته شده می باشد.مأموران حکومتی نزد خادم امامزاده می روند، او از خود دفاع می کند و می گوید: به دستور مجتهد محله شیخ علامه فروخت. پایان شیخ برای محاکمه به اراک منتقل می شود. ده سال بعد در 14 فروردین 1319 قاضی روحانی را تبرئه کرد. به این دلیل که در سال 1310 این دروازه در لیست آثار ملی قرار گرفت، در حالی که زمانه معامله دروازه به سال 1309 برمی گردد. به جمله دیگر روحانی آزاد شد زیرا در سال 1309 که فتوای فروش در را داد، درب را داد. جزو آثار ملی نبود. این زبان یکی از کهن‌ترین زبان‌های ایران به‌شمار می‌رود.گویش وانشانی بخشی از گویش‌های مرکزی و شمال غربی ایران می باشد. بعلاوه شباهت هایی با گویش خوانساری دارد، در این زبان حروف (گ)، (پ)، (چ) و (ژ) به طور مکرر استفاده می شود، مثلاً از حرف (ژ) برای صرف افعال در هستند. افراد مفرد و جمع استفاده می شود.اول شخص مفرد: Emego (خواستن)، اول شخص جمع: Emonego (می خواهیم)، دوم شخص مفرد: Edego (خواستن)، دوم شخص جمع: Edonego (خواستن)، سوم شخص مفرد: Ejego (خواستن)، سوم شخص جمع: اجانگو (میخواهم) در روستای وانشان گلپایگان از قنات استفاده کردند و سدی برای آبرسانی به اماکن تفریحی در روستای وانشان ساختند، این روستا یکی از مکان های گردشگری محسوب می شود که هر ساله مقدار زیادی مردم برای عیادت او به گلپایگان سفر می کننداز مکان های دیدنی روستای وانشان می توان به کوه مهد حیدر، قلعه جمال، چشمه لمبی، مورا، دزی، کوه دیگا، مقبره سید کرار، مقبره پهلوان، قلعه وانشان، مزرعه امیریه و … اشاره کرد. در روستای وانشان قلعه ای تاریخی از بقایای ارگ وجود دارد که اقبال های زیادی از آن در سال 1391 برای فیلمبرداری سریال جلال الدین بازسازی شد. همچنین در شهریور سال 1395 یکی از قلعه های روستا به نام مولوی توسط سازمان امور آب شهرستان گلپایگان به دلیل تجاوز به حریم رودخانه تخریب شد. این در حالی می باشد که رودخانه بیش از نیمی از سال خشک می باشد. گویش مردم روستای وانشان گلپایگان، وانشانی یا وینشونی به دلیل خشکی آب و هوا، کمبود باران و فصلی بودن رودخانه ها، راهکارهای مختلفی را برای تامین و نگهداری آب در پایان فصول سال انجام کرده اند. مثلاً اقداماتی از قبیل ساخت سد و آب انبار وانشان و قنات انجام دادند.آب انبار وانشان بر فرسخی از وانشان ساخته شد که تا حدود 50 سال پیش در اواخر سن مورد استفاده مسافران و دامداران بود. دوران رضا شاه.مشاهیر و بزرگان روستای وانشان مسعود اطیابی مسعود اطیابی یکی از اهالی روستای وانشان شهرستان گلپایگان می باشد که به عنوان کارگردان، تهیه کننده و مدیر تولید پرکاری می کند.آقای اطیابی پرکاری سینمایی خود را از سال 64 با فیلمبرداری از جبهه های جنگ آغاز کرد. محسن افشانیم متولد 1368 یکی از جوان ترین کارگردانان، هنرمندان و تهیه کنندگان ایرانی می باشد. آیت الله شیخ راستگو علامه شیخ علامه یکی از حاضران در مجلس می باشد. درس آیت الله تقی شیرازی بود. در 35 سالگی به مقام اجتهاد و فقاهت رسید. سید حسین اطیابی از اعضای قانونی کمیته برنامه ریزی تربیت مربی در روستای وانشان متولد شد. و اصل و حقوق قانونی جذب های گردشگری گلپایگان گلپایگان یکی از شهرهای غربی استان اصفهان می باشد که به مهد کباب های ایرانی معروف می باشد. در ادامه به برخی از جذب های گلپایگان می پردازیم: ارگ تاریخی گوگده در مسیر جاده گلپایگان به تهران، ارگ تاریخی گوگد با قدمت 400 سال قرار دارد. گفته می شود نیمی از این ارگ در جهیزیه همسر علی خان بوده که به همسرش داده شده می باشد، به همین دلیل به ارگ علیخانی نیز معروف می باشد.مناره گلپایگان یا میل گلپایگان مناره گلپایگان متعلق به دوران سلجوقی می باشد که قدمتی 900 ساله دارد.در بالای این مناره چراغ هایی برای هدایت کاروان ها روشن شده می باشد. کبوترخانه گلپایگان این ساختمان کبوترخانه با هدف ایجاد پناهگاهی امن برای کبوتران و جمع آوری فضولات پرندگان و استفاده از آن به عنوان کود در زمین های کشاورزی ساخته شده می باشد. از خشت و گل استفاده کرده اند.
مقبره امامزاده سلیمان در روستای وانشان گلپایگان. قصه روستای وانشان. بر اساس کتیبه ای در بقعه یا بارگاه امامزاده ابوالفتح، قدمت روستای وانشان به قرن دهم هجری شمسی، یعنی زمانه حکومت سلسله کایان (پارینه سنگی میانی و نوسنگی) می رسد. علاوه بر این درختی کهنسال با قطر زیاد در نزدیکی امامزاده نزدیک به هزار سال قدمت دارد که در سال 1392 غاری قدیمی با چندین ظروف سرامیکی شکسته و استخوان های فرسوده انسان کشف شد. آثار کشف شده توسط میراث فرهنگی استان اصفهان مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد قدمت آنها به 3000 سال قبل می رسد که نشان می دهد در زمانه باستان در این روستا زندگی می کرده اند. 
آب و هوا در روستای وانشان گلپایگان صحنه امامزاده ابوالفتح روستای وانشان یکی از بناهای قدیمی روستای وانشان بارگاه امامزاده ابوالفتح می باشد.بر اساس کتیبه امامزاده ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر، او از نوادگان امام موسی کاظم (امام هفتم شیعیان) می باشد.بنا به روایت پدر امام در اواخر قرن چهارم هجری به اصفهان مهاجرت کردند و در بیرون امامزاده بارگاه به صورت گنبدی هرمی چهارگوش آجری و دوازده ترک ترسیم شده می باشد. مصالح به کار رفته در بنای امامزاده سنگ، گل و آجر بوده می باشد. به طور کلی بنای مقبره به دو اقبال اصلی و اقبال الحاقی تقسیم می شود. اقبال اصلی بنا در دوران صفویه ساخته شده که فضای زیر گنبد را حاوی می شود. در داخل امامزاده آسمان یا فضایی مستطیل شکل با سقف تیره و صاف قرار گرفته می باشد. در زیر این سقف چوبی، نقاشی ها و خوشنویسی ها به خط نستعلیق که تاثیر استاد یوسف خوانساری و استاد محمود نجار می باشد، طرح‌ریزی شده می باشد. در داخل امامزاده صندوقی وجود دارد که در آن آیاتی از قرآن کریم ذکر شده می باشد و در زیر آیات کلمه «سینه شاه حسین فریدون» «کوه» آمده می باشد. فضای داخل گنبد دارای صندوقچه چوبی منبت کاری شده خیلی ارزشمندی می باشد که ضریح در حال حاضر در آن قرار دارد و کاشفان نمی توانند زمانه ساخت آن را مشخص کنند. سال قبل طرح‌ریزی شده می باشد.ترمیم هایی که در سال های اخیر در داخل امامزاده انجام شده خیلی اندک بوده می باشد، اما یکی از این تغییرات مربوط به حرم امامزاده می باشد که ضریح طلایی جانشین ضریح قدیمی شده می باشد.
امامزاده ابوالفتح روستای وانشان گلپایقند دروازه تاریخی امامزاده روستای وانشان دروازه ورودی امامزاده ابوالفتح شاهکاری بی نظیر از کنده کاری در زمانه صفویه شاه تههمسب می باشد که مورد طمع یهودیان قرار گرفته می باشد. جواهرسازان در سال 1309. بر روی در، منبت هایی با نقوش اسلیمی و خطایی را می بینید که توسط استاد قاسم حسین خوانساری طرح‌ریزی شده می باشد. زمانه اتمام کار در سال 990 هجری قمری بر روی این کتیبه حک شده می باشد. حکایتی جالب و شنیدنی از سخنان بزرگان در مورد روستا به روایتی که بزرگان این روستا نقل می کنند: در سال 1309 هجری قمری خصوصی به نام شامون میرزا سلیمان کلیمی از خادم امامزاده ابوالفتح و موبد جایگاه. (شیخ محمدصادق علامه)، برای فروش در به دنبال حکم شرعی بود. این روستا در پاسخ به این شخص می گوید: اگر دروازه دیگر قابل استفاده نباشد، مانعی برای فروش آن وجود ندارد، اما باید با پول فروش دروازه، آن را ترمیم و امامزاده را پس از فتوای شیخ علامه بازسازی کنید. گفت درب فروخته می شود. پس از مدتی، شامون هنگام عقب‌نشینی از روستا دستگیر می شود.او در اظهارات و بازجویی های ماموران حکومتی اعتراف می کند که این دروازه توسط خادم حرم ابوالفتح به او فروخته شده می باشد.مأموران حکومتی نزد خادم امامزاده می روند، او از خود دفاع می کند و می گوید: به دستور مجتهد محله شیخ علامه فروخت. پایان شیخ برای محاکمه به اراک منتقل می شود. ده سال بعد در 14 فروردین 1319 قاضی روحانی را تبرئه کرد. به این دلیل که در سال 1310 این دروازه در لیست آثار ملی قرار گرفت، در حالی که زمانه معامله دروازه به سال 1309 برمی گردد. به جمله دیگر روحانی آزاد شد زیرا در سال 1309 که فتوای فروش در را داد، درب را داد. جزو آثار ملی نبود. این زبان یکی از کهن‌ترین زبان‌های ایران به‌شمار می‌رود.گویش وانشانی بخشی از گویش‌های مرکزی و شمال غربی ایران می باشد. بعلاوه شباهت هایی با گویش خوانساری دارد، در این زبان حروف (گ)، (پ)، (چ) و (ژ) به طور مکرر استفاده می شود، مثلاً از حرف (ژ) برای صرف افعال در هستند. افراد مفرد و جمع استفاده می شود.اول شخص مفرد: Emego (خواستن)، اول شخص جمع: Emonego (می خواهیم)، دوم شخص مفرد: Edego (خواستن)، دوم شخص جمع: Edonego (خواستن)، سوم شخص مفرد: Ejego (خواستن)، سوم شخص جمع: اجانگو (میخواهم) در روستای وانشان گلپایگان از قنات استفاده کردند و سدی برای آبرسانی به اماکن تفریحی در روستای وانشان ساختند، این روستا یکی از مکان های گردشگری محسوب می شود که هر ساله مقدار زیادی مردم برای عیادت او به گلپایگان سفر می کننداز مکان های دیدنی روستای وانشان می توان به کوه مهد حیدر، قلعه جمال، چشمه لمبی، مورا، دزی، کوه دیگا، مقبره سید کرار، مقبره پهلوان، قلعه وانشان، مزرعه امیریه و … اشاره کرد. در روستای وانشان قلعه ای تاریخی از بقایای ارگ وجود دارد که اقبال های زیادی از آن در سال 1391 برای فیلمبرداری سریال جلال الدین بازسازی شد. همچنین در شهریور سال 1395 یکی از قلعه های روستا به نام مولوی توسط سازمان امور آب شهرستان گلپایگان به دلیل تجاوز به حریم رودخانه تخریب شد. این در حالی می باشد که رودخانه بیش از نیمی از سال خشک می باشد. گویش 
مردم روستای وانشان گلپایگان، وانشانی یا وینشونی به دلیل خشکی آب و هوا، کمبود باران و فصلی بودن رودخانه ها، راهکارهای مختلفی را برای تامین و نگهداری آب در پایان فصول سال انجام کرده اند. مثلاً اقداماتی از قبیل ساخت سد و آب انبار وانشان و قنات انجام دادند.آب انبار وانشان بر فرسخی از وانشان ساخته شد که تا حدود 50 سال پیش در اواخر سن مورد استفاده مسافران و دامداران بود. دوران رضا شاه.مشاهیر و بزرگان روستای وانشان مسعود اطیابی مسعود اطیابی یکی از اهالی روستای وانشان شهرستان گلپایگان می باشد که به عنوان کارگردان، تهیه کننده و مدیر تولید پرکاری می کند.آقای اطیابی پرکاری سینمایی خود را از سال 64 با فیلمبرداری از جبهه های جنگ آغاز کرد. محسن افشانیم متولد 1368 یکی از جوان ترین کارگردانان، هنرمندان و تهیه کنندگان ایرانی می باشد. آیت الله شیخ راستگو علامه شیخ علامه یکی از حاضران در مجلس می باشد. درس آیت الله تقی شیرازی بود. در 35 سالگی به مقام اجتهاد و فقاهت رسید. سید حسین اطیابی از اعضای قانونی کمیته برنامه ریزی تربیت مربی در روستای وانشان متولد شد. و اصل و حقوق قانونی جذب های گردشگری گلپایگان گلپایگان یکی از شهرهای غربی استان اصفهان می باشد که به مهد کباب های ایرانی معروف می باشد. در ادامه به برخی از جذب های گلپایگان می پردازیم: ارگ تاریخی گوگده در مسیر جاده گلپایگان به تهران، ارگ تاریخی گوگد با قدمت 400 سال قرار دارد. گفته می شود نیمی از این ارگ در جهیزیه همسر علی خان بوده که به همسرش داده شده می باشد، به همین دلیل به ارگ علیخانی نیز معروف می باشد.مناره گلپایگان یا میل گلپایگان مناره گلپایگان متعلق به دوران سلجوقی می باشد که قدمتی 900 ساله دارد.در بالای این مناره چراغ هایی برای هدایت کاروان ها روشن شده می باشد. کبوترخانه گلپایگان این ساختمان کبوترخانه با هدف ایجاد پناهگاهی امن برای کبوتران و جمع آوری فضولات پرندگان و استفاده از آن به عنوان کود در زمین های کشاورزی ساخته شده می باشد. از خشت و گل استفاده کرده اند.
