دوش شیخ بهایی؛ حمامی که با یک شمع گرم می شود

دوش شیخ بهایی حمامی اسرارآمیز در اصفهان، پایتخت ایران، در زمانه صفویه در استان اصفهان بود. این شهر به عنوان یکی از مراکز فرهنگی و گردشگری ایران دارای آثار تاریخی بسیاری است. یکی از چشمه های آبگرم معروف متعلق به دوران صفویه دوش شیخ بهایی است. ویژگی اصلی دوش شیخ بهایی به سیستم گرمایش اختصاص دارد. دوش شیخ بهایی در استان اصفهان استان اصفهان یکی از مراکز فرهنگی و گردشگری ایران به شمار می رود. اصفهان در دوران صفویه به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد. بدین ترتیب شهر اصفهان در دوری سالهای 1050 تا 1722 میلادی مورد توجه معماران و هنرمندان خوش ذوق قرار گرفت. مردم اصفهان پارسی را با گویش اصفهانی گفت‌وگو می کنند. در گویش اصفهانی به جای کلمه «است» از حرف «س» استفاده می شود. اصفهان به دلیل داشتن سریال های تفریحی، آثار تاریخی، مراکز خرید و اماکن گردشگری، هر ساله پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.آثار تاریخی زیادی در شهر اصفهان وجود دارد که برخی از آنها در سازمان بین المللی تخصصی یونسکو به ثبت رسیده است.در زمانه صفویه با تجربه و مهارت شیخ بهایی شبکه آبیاری کامل و گسترده در اصفهان شکل گرفت. در شهر اصفهان حدود ۲۷۳ گرمابه باقی مانده از دوران صفویه وجود دارد. از چشمه های آب گرم معروف اصفهان می توان به دوش نقاشی، دوش رهنان، دوش شاه علی در خیابان عبدالرزاق، دوش شیخ بهایی، دوش دهنو، دوش تودشکچو، خسرو آقا و دوش وزیر اشاره کرد. وان دوش لقب مشهورترین دوش شهر اصفهان متعلق به همام شیخ بهایی واقع در خیابان عبدالرزاق است. دوش تاریخی شیخ بهایی در مجاورت امامزاده درب امام یا بقعه امام درب بین کامل و مسجد هارونیه در بازار قدیمی قرار دارد. قدمت تاریخی دوش شیخ بهایی از گذشته تاکنون به دوران صفویه باز می گردد. یکی از علمای عصر صفوی به نام شاه عباس اول در سال 1025 میلادی دستور ساخت دوش شیخ بهایی را صادر کرد. حدود سال 88 رسائل و کتب شیخ عباس صفوی بر جای مانده است که مهارت او را در منطق و ریاضیات و فلسفه تغییرناپذیر می کند.در زمانه های قدیم در ایران دوش های مختلفی وجود داشته که هر کدام بر اساس نوع خاصی از معماری طرح‌ریزی شده اند.با توسعه جوامع بشری و رونق زندگی شهری، دوش ها از دولتی به خصوصی تبدیل شدند. بیشتر دوش‌های به جای مانده از دوران‌های گذشته دگرگونی کرده و به یک مکان فرهنگی از جمله میخانه و موزه تبدیل شده‌اند. دوش شیخ بهایی بنایی تاریخی در مرکز شهر اصفهان است. این دوش اسرارآمیز به دلیل داشتن رازی در مورد گرمایش معروفیت زیادی به دست آورده است. دوش شیخ بهایی در گذشته متعلق به افراد مختلفی بوده و به مرور زمانه به میراث فرهنگی اصفهان تبدیل شد. مجتمع دوش شیخ بهایی آخرین بار در سال 2017-2019 بازسازی شده است. بهتر است بدانید دوش تاریخی شیخ بهایی در زمانه 8 تیر 1377 به شماره 2063 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.دوش شیخ بهایی دارای دو سر بزرگ است. دوش در زمانه صفویه زمانه نبوغ و شکوفایی معماری ایران به شمار می رود. دوش شاه بهایی مشابه دوش‌های به جای مانده از زمانه‌های مختلف، از منظر رمز و راز طرح‌ریزی شده است. فضای اصلی سرویس بهداشتی حاوی هنرستان، فضای آزاد و در وسط می باشد.یکی از ویژگی های بارز معماری دوش شیخ بهایی داشتن دو شیر آب بزرگ است.کلاه ایمنی گارمابه برای جنسیت های مختلف به گونه ای طرح‌ریزی شده بود که یک کلاه مخصوص خانم ها و دیگری مخصوص آقایان بود. نوع آتش منزل دوش شیخ بهایی با سایر دوش های تاریخی گوناگون است. در واقع وجه اختلاف اصلی دوش شیخ بهایی با دوش های متعلق به زمانه گذشته، سیستم گرمایش است. شایان ذکر است دوش شیخ بهایی مجهز به استخر، گاوصندوق و آب انبار است. راز گرمایش دوش شیخ بهایی راز سیستم گرمایش دوش شیخ بهایی یکی از ویژگی های منحصر به شخص معماری دوش شیخ بهایی سیستم گرمایش برجسته است. در سال های اولیه ساخت دوش شیخ بهایی، آب و هوای لازم دوش با شعله گرم می شد. کارایی سیستم گرمایش دوش شیخ بهایی تا اواسط دوران پهلوی ادامه داشت. پس از ساکت‌شدن شمع، آب قابلمه به نقطه جوش نرسیده است. عامل اصلی ساکت‌شدن شمع، تخریب بخشی از سازه دوش طی تحقیقات محققان خارجی بود. بر اساس برخی روایات، دلیل گرم کردن دوش به سیستم لوله های سفالی برمی گردد.این لوله در بخت میانی دوش و آب انبار مسجد کامل قرار دارد.در طی شناسایی سیستم لوله سفالی، محققان به این عاقبت رسیدند که دلیل گرم شدن دوش توسط مشعل مکش طبیعی است. مکش طبیعی به عنوان منبع گرما با هدایت گازهایی مشابه اکسید گوگرد و متان به داخل مشعل کابینت دوش سبب تشکیل شعله شده است. در سال های اخیر کشورهای پیشرفته از گازهای زائدی به نام بیوگاز برای تولید سوخت استفاده می کنند. برخی از محققان معتقدند که گازهای محترقه برای اشتعال مستقیماً از مواد اضافه موجود در دوش می آید. همچنین دوش شیخ بهایی در کنار عصارخانه جمال اصفهان قرار دارد. بنابراین به احتمال زیاد سوخت مورد نیاز دوش از نفت آثار منزل تامین می شده است و علیرغم نظریات مختلفی که در مورد راز شعله دوش مطرح شد، تحقیقاتی در مورد دوش انجام شد تا به پاسخ قانع کننده ای دست یافت. . یک مخترع مشهدی در راستای افزایش دوش گام برداشت. هدف از شبیه سازی دوش کشف اسرار دوش شیخ بهایی بوده است. به گفته محقق مشهدی، طلا منبع حرارت است.طلا به عنوان رساناترین فلز انتقال حرارت در نظر گرفته می شود و برای تولید نیروی زیاد به حرارت کمی نیاز دارد.نظریه ای که کارآگاه مشهد درباره منبع اصلی گرمابه برای پیشگیری از سرقت های احتمالی مطرح کرده بود تایید نشد. با این حال او توانست در سال های 2006 و 2007 دو مدال طلا از سوئیس و مسکو دریافت کند. آب و هوای غالب در این استان معتدل و متمایل به سرد است. در گرم ترین فصل سال دمای هوا 39 درجه سانتیگراد است و در زمستان دمای هوا به طور قابل توجهی به منفی 18 درجه کاهش می یابد و با توجه به آب و هوا، این زمانه مناسب ترین زمانه برای سفر به اصفهان و زیارت همام شیخ است. با معماری منحصر به شخص صفوی در فصل بهار و پاییز. در این فصول دمای هوا معتدل و میزان آلودگی هوا کمتر است. زمانه بازدید از دوش شیخ بهایی مسیر دسترسی به دوش شیخ بهایی اصفهان – خیابان عبدالرزاق – کوچه شیخ بهایی – بازار قدیم – دوش شیخ بهایی.