وقتی از کلیساهای ایران گفت‌وگو می کنیم، بیشتر ما به کلیسای «وانک» در اصفهان یا کلیسای «سرکیس» در تهران اندیشه می کنیم، اما کمتر کسی می داند که کوچکترین کلیساهای جهان در ایران قرار دارند. در این مطلب از سه کلیسای کوچکی که در ایران ساخته شده اند دیدن می کنیم. برای دیدن کوچکترین کلیسای جهان به کدام کشور باید بروید؟ ایتالیا، ارمنستان، آمریکا و .؟ ما به شما می گوییم که لازم نیست شما از مرزهای ایران خارج شوید. کافی می باشد چمدان خود را ببندید و به روستای سرخ توسعه‌یافته شهرستان سوادکوه بروید. روبروی ایستگاه راه آهن سرخ توسعه‌یافته و در کنار جاده اصلی در دو کیلومتری ورسک این کلیسا را در تونل راه آهن می بینید. این تاثیر در زمانه 16 مرداد 1382 به شماره ثبت 9271 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده می باشد.
«سرخ توسعه‌یافته» نام این کلیسای کوچک متعلق به اوایل دوران پهلوی می باشد. کوچکترین کلیسای جهان با ارتفاع 9 متر در ضلع شرقی جاده سوادکوه و 90 کیلومتری جنوب قائم شهر قرار دارد. دارای پلانی مستطیل شکل.طول و عرض این کلیسا 3 متر در 3 متر می باشد، اگر شما از آن دسته افرادی هستید که با دیدن تصویرها هایی از نمای داخلی و خارجی این کلیسا بهت می کنید که چرا باید چنین عبادتگاه کوچکی در این مکان ساخته شود. و در زمانه ساخت باید بدانید که بر سر این کلیسا کتیبه های ایتالیایی جمله شده می باشد که محققان را بر این باور رساند که کلیسای سرخ توسعه‌یافته در اوایل دوران پهلوی برای مراسم مذهبی کارگران راه آهن توسط مهندسان مسیحی ساخته شده می باشد. ملی بودند، ایتالیایی داشتند و برای ساختن راه آهن به سوادکوه آمدند، ساخته شده می باشد. کارشناسان می گویند که این کلیسا در واقع مکان عبادت این مهندسان و کارگران بوده می باشد. کلیسایی از آجر و گچ مهدی یزدی معاون میراث فرهنگی استان مازندران درباره این کلیسای کوچک می گوید: بنای کلیسای سرخ توسعه‌یافته از آجر و گچ و کف بنا نیز کاهگل می باشد. سقف با فولاد گالوانیزه پوشانده شده می باشد. کف این ساختمان از سیمان و دیوارهای آن با سیمان سفید پوشیده شده می باشد. کف این ساختمان از سیمان و دیوارهای آن با سیمان سفید پوشیده شده می باشد.«بررسی‌ها نشان می‌دهد که کلیسای سرخ‌توسعه‌یافته سوادکوه در دوران‌ای به دلیل عدم رسیدگی و تعمیر آسیب دیده می باشد، اما اهالی روستا برای نجات از خطر تخریب، با دست خود سعی در تعمیر این بنا داشتند.این بازسازی خیلی آغازین بود و به صورت شغل ای انجام نشد. البته زمانه دقیق تعمیر بنا توسط اهالی روستا ثبت نشده می باشد. سال ها پیش کلیسای سوادکوه سرخ توسعه‌یافته به دلیل قرار گرفتن در مکانی صعب العبور پوشیده و متروک شد و افراد کمی زمانه این بنا را می دانستند، بله، اما در زمانه 7 آگوست 2018 این مکان مذهبی در لیست آثار ملی به ثبت رسید و مورد تعمیر قرار گرفت. با پشتیبانی میراث فرهنگی این روزها وضعیت حفاظتی این بنا خوب می باشد و امسال توانسته از باران جان سالم به در ببرد. مهدی ایزدی با توضیح اینکه کلید این کلیسای کوچک در دست شخص امین، بومیان آن منطقه می باشد، می گوید: این روزها هیچ مسیحی از این کلیسا دیدن نمی کند و خالی می باشد، اما این کلیسا تنها زیر نظر میراث فرهنگی می باشد. زیرا یک تاثیر تاریخی مهم می باشد و وضعیت و سلامت این کلیسای کوچک هر از چند گاهی توسط کارشناسان میراث فرهنگی بررسی می شود. 2. کلیسای جانوسلو پس از دیدن کوچکترین کلیسای جهان در ایران، با روستا وداع کردیم. سرخ رود و به سمت شهر ارومیه جنبش می کنیم تا کلیسای کوچک دیگری را از نزدیک ببینیم. این کلیسای کوچک «مریم مقدس» نام دارد.یکی دیگر از کلیساهای تحیر انگیز ایران، کلیسای «سنت رامیم» می باشد که در نزدیکی روستای «جانوسلو» در شهر ارومیه قرار دارد.این بنای مربع شکل، تنها 16 متر عرض دارد و متعلق به قرن هفتم پس از میلاد می باشد. این کلیسا در کنار تپه ای مشرف به شهر ارومیه قرار دارد که از دو جهت با باغ های پر درخت احاطه شده می باشد. یکی دیگر از کلیسای تحیر انگیز ایران کلیسای «سنت رامیم» نام دارد، جالب می باشد بدانید که نام این روستا از نام یک سیاهپوست انگلیسی که مبلغ کلیسای پروتستان بود، گرفته شده می باشد. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که پروتستان‌ها دو قرن پیش به این منطقه آمدند و در آن اهل شدند و در گذشته بسیاری از مردم این شهر ارمنی و آشوری بودند. این روزها روستای جانوسلو حدود 500 نفر جمعیت دارد که اکثر ساکنان آن پیرو دین مبین اسلام هستند. بومیان و ریش سفیدهای این منطقه می گویند که به مرور زمانه آشوری ها و ارامنه اهل این شهر به شهرهای دیگر مهاجرت کرده اند.با کاوش در روستا و بررسی مکان های تاریخی آن می توان دریافت که مهاجرت این افراد سبب نشده که مکان ها و عبادتگاه های مربوط به این افراد تعمیر و تخریب شوند، اما همچنان ساختمان هایی در این روستا وجود دارد. از عبادت آشوری ها و ارمنی ها به تمرکزفکر محافظت می شود و کلید دارندکلیسای مریم مقدس یکی از این بناهاست که سال ها پیش توسط ارامنه برای عبادت ساخته شده می باشد، هرچند امروزه افراد کمی برای عبادت به این مکان می آیند، اما حتی همین مشکل سبب نشده کلیسای مریم مقدس باشد. اهمیت خود را در میان مردم این روستا از دست می دهد، اما این بنا به عنوان مکانی ماندگار در میراث فرهنگی ایران همچنان مورد توجه ویژه قرار گرفته می باشد. برخی می گویند این کلیسا از 1300 سال پیش مکان عبادت اهالی شهر بوده می باشد، برخی دیگر قدمت این کلیسا را بیش از 800 سال می دانند اما کشیش کلیسای آشوری شرقی ارومیه معتقد می باشد این کلیسا متعلق به قرن هفتم می باشد. این عبادتگاه کوچک در واقع مکان دفن زنی پارسا بوده می باشد. با گذشت زمانه، مردم زمینی را برای گسترش آن اهدا کردند و در کنار قبر این زن ساختمانی ساختند تا افرادی که برای عبادت به این مکان می‌آیند، در آنجا شمع روشن کنند و دقایقی را در اتاق کوچک او به عبادت بگذرانند. کشیش کلیسای آشوری شرقی ارومیه معتقد می باشد این کلیسا متعلق به قرن هفتم می باشد.کلیسای 16 متری آن کلیسایی سنگی و مربع می باشد.این مکان دارای دیواری به طول و عرض چهار متر می باشد که ضلع شرقی آن رو به جاده اصلی می باشد. یک صلیب سنگی بزرگ به صورت برجسته بر روی این دیوار نصب شده می باشد، در ورودی کلیسا در سمت جنوب شرقی، به رنگ آبی و از آهن کلفت اما خیلی کوچک در ابعاد 90 در 130 سانتی متر ساخته شده می باشد، این کلیسا باید اقبال داخلی این کلیسای کوچک مملو از نقاشی ها و تصویرها های مریم (س) و عیسی (ع) می باشد و در دیوار شمال شرقی داخل کلیسا سکویی وجود دارد که مسیحیان در آن عبادت می کنند. در کنار این سکوی کوچک جعبه فلزی سربسته ای وجود دارد که خیرین می توانند نذورات خود را در آن بگذارند.به گفته اهالی روستای جانوسلو تا دو دهه پیش تصویری از مریم (س) بر روی دیوار سیمانی ضلع شمال شرقی آن قرار داشت. این یک کلیسا بود که به مرور زمانه ویران شد و دیوار سنگی کلفت جانشین آن شد.اگرچه امروزه بسیاری از مسیحیان این منطقه را ترک کرده اند و به گفته کشیش “داریاوش عزیزیان” کلید این کلیسا به یکی از یاران کرد تحویل داده شده می باشد، اما چراغ این کلیسای کوچک و تاریخی همچنان روشن می باشد و در شب ولادت حضرت عیسی مسیح (ع) کلیسای کوچک مشابه سایر کلیساها تزئین شده است3. کوچکترین کلیسای «ارتدوکس» قزوین در کلیسای «کانتور» در شهر قزوین قرار دارد، شهری که شمار کمی از مسیحیان ارتدوکس در آن زندگی کرده اند، اما کارشناسان با بررسی جزئیات این بنا ادعا می کنند که این کلیسای کوچک متعلق به ارتدوکس و باستانی می باشد. قدمت آن به جنگ جهانی دوم برمی گردد. برای دیدن این بنا کافی می باشد به خیابان «دارایی» شهر قزوین بروید و نگاهی به کوچه «ثبت» بیندازید، اینجاست که می‌توانید کلیسای کانتور را که به «برج ناقوس» معروف می باشد، ببینید. دلیل نامگذاری این نام به «کانتور» جایگاه مکانی آن می باشد. این کلیسای کوچک در بخشی به نام «کانتور» و در کنار ساختمان شهرداری مرکز شهر، آبنما و پارک معروف واقع شده می باشد. کلیسای «کانتور» پلانی صلیبی دارد و شکل صلیبی آن در بدو ورود به وضوح نمایان می باشد. از آنجایی که ارتدوکس ها به عبادت ایستاده متمایل‌شدن دارند، این کلیسا خیلی کوچک ساخته شد و در بخشی از محوطه آن نیمکت هایی قرار داده شد تا افراد مسن بتوانند به صورت نشسته عبادت کنند. کلیسای «کانتور» در شهر قزوین قرار دارد. به دلیل اهمیت زیادی که سحر برای مسیحیان دارد، محراب این کلیسا رو به شرق ساخته شده می باشد.کلیسا دو اتاق دارد، اتاق سمت راست اتاق تعمید و اتاق سمت چپ اتاق کشیش بود، اتاق غسل تعمید برای نوزادان بود زیرا مسیحیان معتقدند که نوزاد باید بعد از تولد تعمید داده شود و اتاق کشیش به دلیل حرمت بزرگ محراب، زمانی استفاده می شود که کشیش داخل اتاق می شود و پس از عوض‌کردن لباس، داخل محراب می شود و به سخنان خود ادامه می دهد. کارشناس آثار میراث فرهنگی قزوین به دو سنگ قبر در داخل محوطه کلیسا اشاره می کند. کرد و می گوید یکی از آنها متعلق به یک مهندس راه روسی و دیگری متعلق به یک خلبان روسی می باشد که در این منطقه دفن شده اند. 4. «قره کلیسا» قدیمی ترین کلیسا می باشد. محققان و پژوهشگران جهانی معتقدند «قره کلیسا» قدیمی ترین کلیسای جهان می باشد. این کلیسای قدیمی در منطقه «چالدران» قرار دارد و هر ساله صدها گردشگر از سراسر جهان برای دیدن این کلیسای قدیمی به این منطقه می روند. اگر بخواهیم قدیمی ترین کلیسای جهان را ببینیم باید به شهر تاریخی «چالدران» برویم، شهری خوش آب و هوا و مردمی خوش برخورد.وجود مقبره «سیدصدرالدین وزیر شاه اسماعیل صفوی» و شهدای جنگ چالدران و دیگر آثار تاریخی در این شهر سبب شده می باشد که چالدران به عنوان یک منطقه بزرگ گردشگری در ایران معرفی شود و هزاران ملیت هر ساله گردشگران خارجی از این مکان دیدن می کنند.محققان بر این باورند که “کلیسای قره” قدیمی ترین کلیسای جهان می باشد. کلیسای سفید و کلیسای سیاه «کلیسای قره» دارای دو گنبد هرمی بزرگ و کوچک و 12 شکاف می باشد. اقبال قدیمی آن با تخته سنگ های سیاه و اقبال جدید آن با تخته سنگ های سفید ساخته شده می باشد، به همین دلیل این کلیسا به دو اقبال سیاه و سفید معروف می باشد، معماری کلیسا می باشد. اقبال بیرونی کلیسای سیاه دارای طرح های زیبایی مشابه خورشید گرد می باشد، اما در اقبال بیرونی کلیسای سفید می توان نقوش گرانبها بسیاری را در قالب تصاویر انسان، نقوش گل و بوته و شکل حیوانات مشاهده کرد. در قسمتی از کلیسا، چهار ستون سنگی به ابعاد 20 متر وجود دارد و هر دو ستون با یک ناقوس به هم متصل شده اند. در داخل این کلیسا مکانی برای غسل تعمید وجود دارد و مشابه بسیاری از کلیساهای جهان می توانید محرابی را در اقبال شرقی کلیسا ببینید. .
«سرخ توسعه‌یافته» نام این کلیسای کوچک متعلق به اوایل دوران پهلوی می باشد. کوچکترین کلیسای جهان با ارتفاع 9 متر در ضلع شرقی جاده سوادکوه و 90 کیلومتری جنوب قائم شهر قرار دارد. دارای پلانی مستطیل شکل.طول و عرض این کلیسا 3 متر در 3 متر می باشد، اگر شما از آن دسته افرادی هستید که با دیدن تصویرها هایی از نمای داخلی و خارجی این کلیسا بهت می کنید که چرا باید چنین عبادتگاه کوچکی در این مکان ساخته شود. و در زمانه ساخت باید بدانید که بر سر این کلیسا کتیبه های ایتالیایی جمله شده می باشد که محققان را بر این باور رساند که کلیسای سرخ توسعه‌یافته در اوایل دوران پهلوی برای مراسم مذهبی کارگران راه آهن توسط مهندسان مسیحی ساخته شده می باشد. ملی بودند، ایتالیایی داشتند و برای ساختن راه آهن به سوادکوه آمدند، ساخته شده می باشد. کارشناسان می گویند که این کلیسا در واقع مکان عبادت این مهندسان و کارگران بوده می باشد. کلیسایی از آجر و گچ مهدی یزدی معاون میراث فرهنگی استان مازندران درباره این کلیسای کوچک می گوید: بنای کلیسای سرخ توسعه‌یافته از آجر و گچ و کف بنا نیز کاهگل می باشد. سقف با فولاد گالوانیزه پوشانده شده می باشد. کف این ساختمان از سیمان و دیوارهای آن با سیمان سفید پوشیده شده می باشد. کف این ساختمان از سیمان و دیوارهای آن با سیمان سفید پوشیده شده می باشد.«بررسی‌ها نشان می‌دهد که کلیسای سرخ‌توسعه‌یافته سوادکوه در دوران‌ای به دلیل عدم رسیدگی و تعمیر آسیب دیده می باشد، اما اهالی روستا برای نجات از خطر تخریب، با دست خود سعی در تعمیر این بنا داشتند.این بازسازی خیلی آغازین بود و به صورت شغل ای انجام نشد. البته زمانه دقیق تعمیر بنا توسط اهالی روستا ثبت نشده می باشد. سال ها پیش کلیسای سوادکوه سرخ توسعه‌یافته به دلیل قرار گرفتن در مکانی صعب العبور پوشیده و متروک شد و افراد کمی زمانه این بنا را می دانستند، بله، اما در زمانه 7 آگوست 2018 این مکان مذهبی در لیست آثار ملی به ثبت رسید و مورد تعمیر قرار گرفت. با پشتیبانی میراث فرهنگی این روزها وضعیت حفاظتی این بنا خوب می باشد و امسال توانسته از باران جان سالم به در ببرد. مهدی ایزدی با توضیح اینکه کلید این کلیسای کوچک در دست شخص امین، بومیان آن منطقه می باشد، می گوید: این روزها هیچ مسیحی از این کلیسا دیدن نمی کند و خالی می باشد، اما این کلیسا تنها زیر نظر میراث فرهنگی می باشد. زیرا یک تاثیر تاریخی مهم می باشد و وضعیت و سلامت این کلیسای کوچک هر از چند گاهی توسط کارشناسان میراث فرهنگی بررسی می شود. 2. کلیسای جانوسلو پس از دیدن کوچکترین کلیسای جهان در ایران، با روستا وداع کردیم. سرخ رود و به سمت شهر ارومیه جنبش می کنیم تا کلیسای کوچک دیگری را از نزدیک ببینیم. این کلیسای کوچک «مریم مقدس» نام دارد.یکی دیگر از کلیساهای تحیر انگیز ایران، کلیسای «سنت رامیم» می باشد که در نزدیکی روستای «جانوسلو» در شهر ارومیه قرار دارد.این بنای مربع شکل، تنها 16 متر عرض دارد و متعلق به قرن هفتم پس از میلاد می باشد. این کلیسا در کنار تپه ای مشرف به شهر ارومیه قرار دارد که از دو جهت با باغ های پر درخت احاطه شده می باشد. 
یکی دیگر از کلیسای تحیر انگیز ایران کلیسای «سنت رامیم» نام دارد، جالب می باشد بدانید که نام این روستا از نام یک سیاهپوست انگلیسی که مبلغ کلیسای پروتستان بود، گرفته شده می باشد. بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که پروتستان‌ها دو قرن پیش به این منطقه آمدند و در آن اهل شدند و در گذشته بسیاری از مردم این شهر ارمنی و آشوری بودند. این روزها روستای جانوسلو حدود 500 نفر جمعیت دارد که اکثر ساکنان آن پیرو دین مبین اسلام هستند. بومیان و ریش سفیدهای این منطقه می گویند که به مرور زمانه آشوری ها و ارامنه اهل این شهر به شهرهای دیگر مهاجرت کرده اند.با کاوش در روستا و بررسی مکان های تاریخی آن می توان دریافت که مهاجرت این افراد سبب نشده که مکان ها و عبادتگاه های مربوط به این افراد تعمیر و تخریب شوند، اما همچنان ساختمان هایی در این روستا وجود دارد. از عبادت آشوری ها و ارمنی ها به تمرکزفکر محافظت می شود و کلید دارندکلیسای مریم مقدس یکی از این بناهاست که سال ها پیش توسط ارامنه برای عبادت ساخته شده می باشد، هرچند امروزه افراد کمی برای عبادت به این مکان می آیند، اما حتی همین مشکل سبب نشده کلیسای مریم مقدس باشد. اهمیت خود را در میان مردم این روستا از دست می دهد، اما این بنا به عنوان مکانی ماندگار در میراث فرهنگی ایران همچنان مورد توجه ویژه قرار گرفته می باشد. برخی می گویند این کلیسا از 1300 سال پیش مکان عبادت اهالی شهر بوده می باشد، برخی دیگر قدمت این کلیسا را بیش از 800 سال می دانند اما کشیش کلیسای آشوری شرقی ارومیه معتقد می باشد این کلیسا متعلق به قرن هفتم می باشد. این عبادتگاه کوچک در واقع مکان دفن زنی پارسا بوده می باشد. با گذشت زمانه، مردم زمینی را برای گسترش آن اهدا کردند و در کنار قبر این زن ساختمانی ساختند تا افرادی که برای عبادت به این مکان می‌آیند، در آنجا شمع روشن کنند و دقایقی را در اتاق کوچک او به عبادت بگذرانند. 
کشیش کلیسای آشوری شرقی ارومیه معتقد می باشد این کلیسا متعلق به قرن هفتم می باشد.کلیسای 16 متری آن کلیسایی سنگی و مربع می باشد.این مکان دارای دیواری به طول و عرض چهار متر می باشد که ضلع شرقی آن رو به جاده اصلی می باشد. یک صلیب سنگی بزرگ به صورت برجسته بر روی این دیوار نصب شده می باشد، در ورودی کلیسا در سمت جنوب شرقی، به رنگ آبی و از آهن کلفت اما خیلی کوچک در ابعاد 90 در 130 سانتی متر ساخته شده می باشد، این کلیسا باید اقبال داخلی این کلیسای کوچک مملو از نقاشی ها و تصویرها های مریم (س) و عیسی (ع) می باشد و در دیوار شمال شرقی داخل کلیسا سکویی وجود دارد که مسیحیان در آن عبادت می کنند. در کنار این سکوی کوچک جعبه فلزی سربسته ای وجود دارد که خیرین می توانند نذورات خود را در آن بگذارند.به گفته اهالی روستای جانوسلو تا دو دهه پیش تصویری از مریم (س) بر روی دیوار سیمانی ضلع شمال شرقی آن قرار داشت. این یک کلیسا بود که به مرور زمانه ویران شد و دیوار سنگی کلفت جانشین آن شد.اگرچه امروزه بسیاری از مسیحیان این منطقه را ترک کرده اند و به گفته کشیش “داریاوش عزیزیان” کلید این کلیسا به یکی از یاران کرد تحویل داده شده می باشد، اما چراغ این کلیسای کوچک و تاریخی همچنان روشن می باشد و در شب ولادت حضرت عیسی مسیح (ع) کلیسای کوچک مشابه سایر کلیساها تزئین شده است3. کوچکترین کلیسای «ارتدوکس» قزوین در کلیسای «کانتور» در شهر قزوین قرار دارد، شهری که شمار کمی از مسیحیان ارتدوکس در آن زندگی کرده اند، اما کارشناسان با بررسی جزئیات این بنا ادعا می کنند که این کلیسای کوچک متعلق به ارتدوکس و باستانی می باشد. قدمت آن به جنگ جهانی دوم برمی گردد. برای دیدن این بنا کافی می باشد به خیابان «دارایی» شهر قزوین بروید و نگاهی به کوچه «ثبت» بیندازید، اینجاست که می‌توانید کلیسای کانتور را که به «برج ناقوس» معروف می باشد، ببینید. دلیل نامگذاری این نام به «کانتور» جایگاه مکانی آن می باشد. این کلیسای کوچک در بخشی به نام «کانتور» و در کنار ساختمان شهرداری مرکز شهر، آبنما و پارک معروف واقع شده می باشد. کلیسای «کانتور» پلانی صلیبی دارد و شکل صلیبی آن در بدو ورود به وضوح نمایان می باشد. از آنجایی که ارتدوکس ها به عبادت ایستاده متمایل‌شدن دارند، این کلیسا خیلی کوچک ساخته شد و در بخشی از محوطه آن نیمکت هایی قرار داده شد تا افراد مسن بتوانند به صورت نشسته عبادت کنند. 
کلیسای «کانتور» در شهر قزوین قرار دارد. به دلیل اهمیت زیادی که سحر برای مسیحیان دارد، محراب این کلیسا رو به شرق ساخته شده می باشد.کلیسا دو اتاق دارد، اتاق سمت راست اتاق تعمید و اتاق سمت چپ اتاق کشیش بود، اتاق غسل تعمید برای نوزادان بود زیرا مسیحیان معتقدند که نوزاد باید بعد از تولد تعمید داده شود و اتاق کشیش به دلیل حرمت بزرگ محراب، زمانی استفاده می شود که کشیش داخل اتاق می شود و پس از عوض‌کردن لباس، داخل محراب می شود و به سخنان خود ادامه می دهد. کارشناس آثار میراث فرهنگی قزوین به دو سنگ قبر در داخل محوطه کلیسا اشاره می کند. کرد و می گوید یکی از آنها متعلق به یک مهندس راه روسی و دیگری متعلق به یک خلبان روسی می باشد که در این منطقه دفن شده اند. 4. «قره کلیسا» قدیمی ترین کلیسا می باشد. محققان و پژوهشگران جهانی معتقدند «قره کلیسا» قدیمی ترین کلیسای جهان می باشد. این کلیسای قدیمی در منطقه «چالدران» قرار دارد و هر ساله صدها گردشگر از سراسر جهان برای دیدن این کلیسای قدیمی به این منطقه می روند. اگر بخواهیم قدیمی ترین کلیسای جهان را ببینیم باید به شهر تاریخی «چالدران» برویم، شهری خوش آب و هوا و مردمی خوش برخورد.وجود مقبره «سیدصدرالدین وزیر شاه اسماعیل صفوی» و شهدای جنگ چالدران و دیگر آثار تاریخی در این شهر سبب شده می باشد که چالدران به عنوان یک منطقه بزرگ گردشگری در ایران معرفی شود و هزاران ملیت هر ساله گردشگران خارجی از این مکان دیدن می کنند.محققان 
بر این باورند که “کلیسای قره” قدیمی ترین کلیسای جهان می باشد. کلیسای سفید و کلیسای سیاه «کلیسای قره» دارای دو گنبد هرمی بزرگ و کوچک و 12 شکاف می باشد. اقبال قدیمی آن با تخته سنگ های سیاه و اقبال جدید آن با تخته سنگ های سفید ساخته شده می باشد، به همین دلیل این کلیسا به دو اقبال سیاه و سفید معروف می باشد، معماری کلیسا می باشد. اقبال بیرونی کلیسای سیاه دارای طرح های زیبایی مشابه خورشید گرد می باشد، اما در اقبال بیرونی کلیسای سفید می توان نقوش گرانبها بسیاری را در قالب تصاویر انسان، نقوش گل و بوته و شکل حیوانات مشاهده کرد. در قسمتی از کلیسا، چهار ستون سنگی به ابعاد 20 متر وجود دارد و هر دو ستون با یک ناقوس به هم متصل شده اند. در داخل این کلیسا مکانی برای غسل تعمید وجود دارد و مشابه بسیاری از کلیساهای جهان می توانید محرابی را در اقبال شرقی کلیسا ببینید. .
